Hakemliğin Geleceği: İnsan mı, Algoritma mı?
Yapay zekanın sporla olan entegrasyonu son yıllarda gözle görülür biçimde arttı. VAR (Video Yardımcı Hakem) sisteminden gol çizgisi teknolojilerine, hatta yarı otomatik ofsayt sistemi gibi ileri düzey çözümlere kadar birçok alanda algoritmalar artık karar alma süreçlerinde önemli bir aktör hâline geldi.
Bu teknolojilerin kökleri, 2000’li yılların başlarında teniste kullanılan Hawk-Eye sistemine kadar uzanıyor. Bugün, tenis kortlarında çizgi hakemlerinin büyük bölümü yerini bu yapay zeka tabanlı sistemlere bırakmış durumda.
Ancak futbol gibi oyun akışı karmaşık ve yorum gerektiren spor dallarında, insan unsuru hâlâ büyük önem taşıyor. Örneğin bir oyuncunun kasti mi yoksa refleks olarak mı faul yaptığını anlamak için yalnızca pozisyonu görmek değil, niyeti de analiz etmek gerekiyor. Prof. Goff’a göre, işte bu noktada yapay zeka henüz yetersiz.
“Yüz İfadelerini Anlamıyor, Duyguyu Algılayamıyor”
Prof. Goff, konuyla ilgili yaptığı açıklamada şunları söyledi:
“Bir pozisyonun kartlık olup olmadığını anlamak bazen oyuncunun niyetine, ruh hâline ya da jestlerine bakılarak değerlendirilir. Yapay zeka, bu duygusal ve sosyal katmanları henüz okuyamıyor. Yüz ifadelerini ya da el hareketlerini analiz etmek gibi konularda algoritmalar yeterince gelişmiş değil.”
Goff’a göre, yapay zekâ hakemliği tamamen devralamayacak, ancak insan hakemlerle iş birliği içinde çalışarak karar mekanizmalarını destekleyecek. Bu hibrit model, hem adaleti sağlamaya hem de insan faktörünü korumaya yönelik en gerçekçi senaryo olarak öne çıkıyor.
Taraftarlar Alışmakta Zorlanıyor
Teknolojik çözümler futbolu daha adil kılmak amacıyla hayata geçirilmiş olsa da, taraftarlar ve futbolseverler hâlâ VAR sistemine bile tam anlamıyla güvenmiş değil. Profesör Goff, bu durumun doğal olduğunu, çünkü futbol gibi duygularla şekillenen bir sporda teknolojiye adaptasyonun zaman alacağını ifade ediyor.
Ayrıca, geçmişte yaşanan bazı olaylar –örneğin 2009’daki Thierry Henry’nin elle müdahalesiyle Fransa’nın Dünya Kupası’na katılması gibi– yapay zeka ve video teknolojilerinin ne kadar kritik olduğunu ortaya koysa da, bu teknolojilerin eleştirilerden muaf olmadığını da gösteriyor.
Tehdit mi, Yardımcı mı?
Yapay zekanın spor dünyasındaki yükselişi, beraberinde etik tartışmaları da getiriyor. Birçok sektör gibi spor dünyasında da, “işlerin teknolojiye kurban gitmesi” endişesi artmış durumda. Hakemlik, duygusal zekâ, sahaya hâkimiyet ve oyuncu psikolojisini okuma gibi insan odaklı unsurları içerse de, algoritmalar geliştikçe daha fazla alanı ele geçirebilir.
Prof. Goff, bu konuda umutlu bir bakış sunuyor:
“Umarım hakemlerimiz sahada kalmaya devam eder. Gerçek oyunu, yapay simülasyonlarla değiştirmek istemiyoruz. Ama bazı kararlar için yapay zekayla iş birliği kaçınılmaz.”
Gelecek İş Birliğinde
Gelişen yapay zeka teknolojileri, sporun hızını ve doğruluğunu artırıyor. Ancak sahada insanın yerini tamamen alması hâlâ uzak bir ihtimal. Hakemlerin ve taraftarların duygusal tepkileri, futbolun ruhunu oluştururken, teknolojinin bu alanlara ne kadar entegre olabileceği büyük bir soru işareti olarak kalmaya devam ediyor.
