Uzayda domates, marul ve patates gibi sebzeler yetiştirilebiliyor, ancak astronotların menüsünde henüz hayvansal protein kaynakları sınırlı. Şimdi ise Fransa’nın başlattığı iddialı bir proje, Lunar Hatch, bu durumu kökten değiştirmeye hazırlanıyor. Bu projeyle birlikte Ay’da levrek balıklarının yetiştirileceği bir balık çiftliği kurulması hedefleniyor.
Fransa Ulusal Okyanus Araştırma Enstitüsü’nden deniz biyoloğu Dr. Cyrille Przybyla liderliğindeki ekip, bu projede ilk etapta levrek yumurtalarını mikro yerçekimi ortamında test edecek. Uzayda balık yetiştirme fikri, uzun süreli uzay görevlerinde yerinde gıda üretimi sağlamak adına kritik bir dönüm noktası.
Astronotlar için ideal protein kaynağı: Levrek balığı
Dr. Przybyla’ya göre levrek balığı, astronotlar için ideal bir protein kaynağı. Çünkü balık, sindirilmesi en kolay hayvansal proteinlerden biri olmasının yanı sıra, omega-3 yağ asitleri ve B vitaminleri açısından da oldukça zengin. Bu özellikleri, uzayda karşılaşılan kas kaybı sorununu önleme konusunda büyük avantaj sağlıyor.
1970'lerden bugüne: Uzayda balık denemeleri
Aslında uzayda balıklarla ilgili deneyler yeni değil. 1973 yılında Apollo görevlerinden birinde mummichog balığı uzaya gönderildi. Daha sonra lepistes, Japon pirinç balığı ve zebra balığı gibi türlerle deneyler yapıldı. Ancak Lunar Hatch, balıkların ilk kez sürekli bir gıda kaynağı olarak değerlendirilmesini amaçlayan ilk proje olarak öne çıkıyor.
Kapalı döngü gıda sistemi: Ay’da atıksız yaşam
Lunar Hatch projesinin en dikkat çeken yönlerinden biri, kapalı döngü gıda zinciri hedefi. Ay’ın kutup kraterlerinde bulunan buzlar eritilerek suya dönüştürülecek. Bu suda yetişen levreklerin dışkısı, mikroalg üretiminde kullanılacak. Bu alglerle beslenen planktonlar ve yumuşakçalar, besin zincirini oluştururken, ortaya çıkan atıklar karides ve solucanlar tarafından işlenerek tekrar balıklara yem olacak.
Bu sistem, en az 4 ay boyunca dış müdahale olmadan çalışacak şekilde planlanıyor. Yapılan hesaplamalara göre, 16 haftalık bir görevde 7 astronota haftada 2 porsiyon balık sağlamak için 200 levrek yeterli olacak. Bu, Ay'da yaşam kurmanın en temel koşullarından biri olan gıda sürdürülebilirliğini doğrudan etkiliyor.
Bir sonraki adım: Levrek yumurtaları ISS’e gidiyor
Projenin ilk aşamasında, levrek yumurtaları Uluslararası Uzay İstasyonu’na (ISS) gönderilecek. Gelişim süreçleri gözlemlenecek ve başarılı olunursa Ay'a geçiş süreci başlayacak. Yumurtalar, roket fırlatmaları ve uzay yolculuğu şartlarına karşı dayanıklı olduklarını şimdiden kanıtlamış durumda.
Dr. Przybyla ve ekibi, şu anda uygun fırlatma penceresini bekliyor. Henüz net bir zaman çizelgesi bulunmasa da umutlar yüksek: Levrek çiftliği çok yakında Ay’da kurulabilir!
